Alerji Nedenleri, Belirtileri, Testleri, Çeşitleri ve Tedavi Yöntemleri

Alerji Nedir?

Alerjik Bir Birey

Alerji, immünoglobulin E antikorunun (IgE) aracılık ettiği immünolojik bir aşırı duyarlılık reaksiyonudur.Yani bu bir hastalık değil, vücudun kendisinin verdiği aşırı tepkidir.

Normalde zararsız bir madde (polen, yiyecek veya kedi tükürüğü gibi) bağışıklık sisteminin vücudu ona karşı savunmasına neden olur. Alerjik reaksiyonda mast hücreleri, alerjik semptomların ana nedeni olan histamin adı verilen bir kimyasal salmaktadır.

Alerjiler birçok organda görülebilir ancak cilt ve mukozalar vücut ve dış ortam arasındaki bariyerler olduklarından en çok buralar etkilenir. Polen alerjisi gözlerde kaşıntıya ve burun akıntısına neden olur. Temas alerjileri döküntüye neden olabilir. Gıda alerjileri, ağızda kaşıntıya, karın ağrısı ve kusmaya neden olur.

Bu makalede alerji belirtileri,alerji nedenleri,alerji testleri,alerji çeşitleri ve alerji tedavi yöntemleri anlatılacaktır.

Alerji Belirtileri

Alerjiler çeşitli semptomlara neden olur. Belirtiler, sahip olunan alerjinin türüne bağlı değişir ve bu da tanı koymaya yardımcı olur.

Kişide solunum yoluyla bulaşan bir şeye alerji varsa muhtemelen gözlerde,burunda ve akciğerde belirti görülecektir. Yenilen bir şeye alerji varsa, muhtemelen ağızda,midede ve bağırsaklarda semptomlar gözükecektir.

Ayrıca farklı alerjenlere farklı zamanlarda da tepki verilebilir.

Bir gıda alerjisi belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

1-)Ağızda karıncalanma

2-)Dudakların, dilin, yüzün veya boğazın şişmesi

3-)Kurdeşen

4-)Karın ağrısı

5-)Anafilaksi (ciddi, hayatı tehdit eden alerjik reaksiyon)

Bir böcek ısırığı alerjisi belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

1-)Isırılan bölgede geniş bir şişlik

2-)Hırıltı, öksürük, göğüste sıkışma veya nefes darlığı

3-)Vücuttaki herhangi bir yerde kaşıntı veya kurdeşen

4-)Anafilaksi

İlaç alerjisi belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

1-)Kaşınan cilt

2-)Kurdeşen (özellikle göğüste, sırtta veya karında küçük kırmızı lekeler) veya diğer döküntüler

3-)Yüzün şişmesi

4-)Hırıltı

5-)Anafilaksi

Havadaki alerjenler, aşağıdakiler ile karakterize alerjik rinit (saman nezlesi) tablosuna sebep olabilir:

1-)Hapşırma

2-)Burun akıntısı, burun tıkanıklığı

3-)Sulu, kırmızı veya şişmiş gözler

4-)Öksürme

5-)Burun,göz veya ağız tabanında kaşıntı

Alerji Nedenleri (Tetikleyicileri)

Alerjiniz olduğundan kuşkulanıyorsanız, başladığı zamanı ve onları tetikleyebilecek durumları kaydedin. Potansiyel alerji tetikleyicileri hakkında bilgi, tıbbi geçmişinizi alırken doktorunuza yardımcı olacaktır.

İnsanların alerji semptomlarını farklı şeylerin tetiklemesi, vücudun bağışıklık sistemi tarafından üretilen belirli antikorlarla ilgilidir.Her bir IgE tipi antikor, farklı bir alerjen için spesifiktir.

Alerjiye neden olabilecek birçok şey vardır. En yaygın alerjenlerden bazıları şunlardır:

1-)Polen

Polen mevsimsel alerjik rinit ile ilişkilidir. Polen dişi bitkileri döllemek için erkek bitkilerin ürettiği küçük üreme hücreleridir. Birçok ağaç türü, çimenler ve yabani otlar polen üretir.

Kişi yaşanılan yere bakılmaksızın polen alerjisi yaşayabilir.

2-)Evcil Hayvanlar

Kedilere ve köpeklere karşı alerjik reaksiyonlar, alerjisi olan 10 kişiden yaklaşık üçünü etkiler.

Hayvanın kürkü veya saçı, yaygın yanlış anlamaların aksine, alerjilerin önemli bir nedeni değildir. Ancak toz, küf, polen ve diğer alerjenleri toplayabildiklerinden tehlikelidir. Bir evcil hayvanın ölü deri hücreleri, tükürük ve idrarı da alerjik reaksiyonu tetikleyebilir.

Kedi alerjileri, köpek alerjilerinden daha yaygındır. Bazı ırklar diğerlerine göre daha alerjik olabilirken, hipoalerjenik bir köpek veya kedi diye bir şey yoktur.

3-)Gıda

Süt Sık Alerji Sebeplerindendir

170'den fazla gıda alerjiye neden olabilir ancak tüm gıda alerjenlerinin yaklaşık yüzde 90'ını aşağıdakiler oluşturur:

1-)Balık

2-)Kabuklu deniz ürünleri

3-)Yumurta

4-)Süt

5-)Buğday

6-)Soya

7-)Ağaç kabukları

8-)Yer fıstığı

4-)Küf

Bir tür mantar olan küf, neredeyse her yerde yaşayabilir ve nemli ortamlarda büyür. Küfler sporları havaya bırakır. Sporlar rüzgar veya nem yoluyla yayılır ve solunabilir.

Birçok küf türü olmasına rağmen, sadece birkaç tanesi alerjiye sebep olur.Ev içerisinde bulunduklarından (genellikle banyolarda, mutfaklarda ve bodrumlarda), yıl boyunca alerji semptomlarına neden olabilirler.

5-)Toz Akarları

Toz akarları, çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük, sekiz ayaklı canlılardır. Ayrıca yıl boyunca alerjilerin en yaygın tetikleyicilerinden biridir. Toz akarları insandaki deri parçalarından beslenir. İnsanlar günde yaklaşık 1,5 gram deri hücresi dökerler.Bu da bir milyon toz akarı besleyecek kadar yeter.

6-)Böcek Isırmaları ve Sokmaları

Çoğu insan, saatlerce ya da günlerce sürebilen bir böcek ısırığı ya da arı sokmasından, hafif ağrı, kaşıntı ve şişlik ile iyileşir.

Isırgan böcekler, alerjisi olan kişilerde yaşamı tehdit eden bir reaksiyona neden olabilecek küçük miktarlarda zehiri enjekte eder. Dört böceğin sokmasının (bal arıları, yaban arıları, işçi arılar ve ateş karıncaları) alerjik reaksiyonlara neden olduğu bilinmektedir.

Neyse ki, sivrisinek veya pire gibi çoğu ısırgan böcek, nadiren aşırı reaksiyonlara neden olur.

7-)Lateks

Lateks, balon ve tek kullanımlık eldiven gibi ürünlerde kullanılan doğal bir kauçuktur. Bir lateks alerjisi, ciltle temasından kaynaklanan hafif bir alerjik reaksiyona (şişlik, kızarıklık ve kaşıntı) neden olabilir. Nadir durumlarda lateks, solunum zorluğuna ve hatta anafilaksiye neden olabilir.

Sağlık çalışanı ve düzenli olarak lateks eldiven kullanan kişiler arasında daha yaygındır.

8-)İlaç

İlaç hem alerjik hem de alerjik olmayan reaksiyonlara neden olabilir. Alerjik reaksiyonlar hafif (deride kızarıklık veya burun akıntısı gibi) veya hayatı tehdit edici derecede (anafilaksi) olabilir.

Tüm ilaçlar yan etkilere neden olabilir ancak yan etkilerin sadece yüzde 5 ila 10'u alerjiktir.

Alerji Testleri

Alerjileri teşhis etmek için doktorunuz öncelikle tıbbi ve aile geçmişinizi gözden geçirecektir. X-ışını veya akciğer fonksiyon testini de içeren fizik muayene, aynı zamanda alerji belirtilerini veya semptomlarını tespit etmede yardımcı olabilir.

Doktorunuz daha sonra aşağıdaki alerji testlerinden birini veya birkaçını önerebilir:

1-)Cilt Testleri

Alerji cilt testleri en sık diagnostik amaçlarla kullanılmaktadır. Testler kusursuz değildir ve yanlış pozitif veya yanlış negatif sonuçlar üretebilir. Ciddi alerjik reaksiyonları olan veya antihistaminikler gibi bazı ilaçları alan kişiler için tavsiye edilmez.

Cilt delme testleri (delinme veya çizilme testleri olarak da bilinir), deriye (genellikle kol veya sırt) alerjen ekstrakt damlalarının tatbik edilmesiyle gerçekleştirilir.

Bir kerede 40'a kadar alerjen testi yapılabilir. Hastanın maddelerden birine alerjisi varsa, bölgede kırmızı, kaşıntılı bir yumru gelişir.

Bazı durumlarda, özellikle penisilin veya böcek zehiri alerjisi test edilirken, alerjen koldaki deriye enjekte edilebilir.Bu intradermal test olarak bilinir.

Deri tahrişini azaltmak için yamalar kullanılabilir.

2-)Kan Testleri

Alerji kan testleri ile kandaki lgE antikorlarının miktarı ölçülür.

Pozitif bir sonuç, bir çeşit alerjiyi gösterir. Spesifik bir IgE testi, bireysel alerjenlere yanıt olarak IgE antikorlarının seviyesini ölçer ve spesifik bir alerjinin belirlenmesine yardımcı olabilir.

Enzim bağlantılı immünosorbent testi (ELISA) olarak bilinen başka bir test bazen tercih edilir.

3-)Gıda Alımı Testi

Besin alerjisi olduğundan şüpheleniyorsanız, doktorunuz, reaksiyonunuza neden olan yiyecekleri tanımlamak için bir günlük tutmanızı isteyebilir.

Bazı yiyecekleri diyetinizden çıkarmanız ve daha sonra sorun olup olmadığını belirlemek için tekrar tüketmeniz istenebilir.

Muhtemelen bir yiyecek veya ilaç alerjiniz varsa, doktorunuz sizin az miktarda potansiyel alerjen almanızı sağlayacaktır ve sonrasında sizi izleyecektir. Zorluk testi olarak bilinen bu test, sıkı tıbbi gözetim altında yapılır.

Alerji Çeşitleri

1-)Alerjik Rinit

Vücut genellikle polen gibi bir alerjen maddeyle karşı karşıya kaldığında histamin denilen bir madde üretir.Bu da aşağıdaki semptomlara sebep olur:

1-)Hapşırma

2-)Burun akıntısı

3-)Tıkalı bir burun

4-)Kaşıntılı bir burun

5-)Öksürme

6-)Ağrılı gırtlak

7-)Kaşınan gözler

8-)Sulu gözler

9-)Gözlerin altında koyu halkalar

10-)Sık sık baş ağrısı

11-)Aşırı yorgunluk

2-)Sinüzit

Bazen alerjik rinit veya astımın neden olduğu sinüslerin bir enfeksiyonudur. Bununla birlikte, tüm kronik sinüzitlerin en az yarısı alerjiden kaynaklanmaz.

3-)Astım

Akciğerlerin ve hava yollarının iltihaplanması ve alerjik rinit ile hemen hemen aynı alerjenler tarafından tetiklenen bronşiyal tüplerin daralması durumudur.

Belirti olarak hışıltı, göğüste sıkışma, nefes darlığı ve öksürük gözükür.

4-)Gıda Alerjileri

Döküntü, kusma, ishal, öksürme, hışıltılı solunum, yüz şişmesi ve bazı kişilerde belirli gıdaların tetiklediği diğer belirtilir görülür. Laktoz intoleransı gibi gıda intoleransları daha yaygındır fakat alerji olarak kabul edilmezler çünkü alerjik reaksiyon içermezler.

5-)Arı Sokması Alerjisi (Böcek zehiri alerjisi)

Arı sokmalarına şiddetli alerjisi olan kişiler için en tehlikeli alerjik reaksiyonlardan biridir. Isırığın çevresinde şişlik ve iltihaplanmaya görülür hatta şiddetli vakalarda, tüm vücudu kapsayan bir anafilaktik reaksiyona neden olur. Semptomlar arasında şişmiş hava yolları, hırıltılı nefes alma, yutma güçlüğü, nabız artışı ve baş dönmesine neden olan azalmış kan basıncı yer alır. Arı ve böcek zehiri alerjisi olan kişiler, yanlarında epinefrin injekte edebilecek kitler taşımalıdırlar.

6-)Lateks Alerjisi

Lateks materyaline reaksiyon, çoğu zaman lastik eldivenlerde lateksi kaplayan toz kalıntısına karşıdır.Bunlar havaya karışabilir. Semptomlar astım, kaşıntı, döküntü, kurdeşen, sulu göz ve anafilaksi içerebilir.

7-)İlaç Alerjileri

Penisilin, sülfa ilaçları, anti-nöbet ilaçları ve aspirin gibi bazı ilaçlara kişi alerjik reaksiyon geliştirebilir.

8-)Ciltle Temas Alerjisi

Lokalize kızarıklıktan açık yaralara kadar değişen iltihaplanmalara neden olan bir alerjen ile doğrudan temas ile gerçekleşen alerji, kontakt dermatit olarak da adlandırılır. Yaygın nedenler, sabunlar ve deterjanlar dahil olmak üzere asit ve alkalin maddelerdir:

Solventler, yapıştırıcılar ve diğer endüstriyel kimyasallar; zehirli sarmaşık, meşe veya sumak; kuyumculukta kullanılan nikel ve diğer metaller; antibiyotikler ve anestezikler dahil olmak üzere topikal ilaçlar; silgi; parfüm veya kozmetik ürünler; yün gibi kumaşlar.

9-)Egzama

Çok yaygın bir deri iltihabına kadar gidebilen, aşırı duyarlı olan kişilerde sık görülen bir dermatittir. Sıklıkla yaşam boyu süren bir hastalıktır. Semptomlar kırmızı, iltihaplı bölgelerde görülen kuru, pullu deriyi içerir.Bu kişilerde aşırı kaşıntı ve yanma hissi vardır.

10-)Alerjik Konjunktivit

Aynı zamanda pembe göz olarak bilinir. Konjunktivayı, göz kapağının iç kısmını, göz küresini ve göz kapağını tutabilir. Şampuan, kozmetik, kir, duman, havuz kloru veya çeşitli alerjenler gibi maddelerle temas ederek tetiklenebilir.

Alerji Tedavi Yöntemleri

Alerjik rinitinizi çeşitli şekillerde tedavi edebilirsiniz. Bunlar ilaçlar, ev ilaçları ve başka alternatif ilaçları içerir. Alerjik rinit için yeni tedavi önlemlerini denemeden önce doktorunuzla konuşun.

Antihistaminikler

Alerjileri tedavi etmek için antihistaminikler alabilirsiniz. Vücudunuzu histamin yapmasını engelleyerek çalışırlar.

Bazı popüler reçetesiz antihistaminikler şunlardır:

Feksofenadin

Difenhidramin

Desloratadin

Loratadin

Levocetirizine

Setirizin


Yeni bir ilaca başlamadan önce doktorunuzla konuşun. Yeni bir alerji ilacının diğer ilaçlara veya tıbbi koşullara müdahale etmediğinden emin olun.

Dekonjestanlar

Burun tıkanıklığı ve sinüs basıncını hafifletmek için genellikle üç günden fazla olmayan kısa bir süre içinde kullanabilirsiniz. Bunları daha uzun süre kullanmak, ribaund etkisine neden olabilir, yani semptomlarınızı durdurması gerekirken daha da kötüleştirir.

Popüler dekonjestanlar şunlardır:

Sksimetazolin

Psödoefedrin

Fenilefrin

Anormal kalp ritmi, kalp hastalığı, inme, anksiyete, uyku bozukluğu, yüksek tansiyon veya mesane sorunları varsa, dekonjestan kullanmadan önce doktorunuzla konuşun.

Göz Damlaları ve Burun Spreyleri

Kaşıntı ve diğer alerjiye bağlı semptomları kısa bir süre için hafifletebilir. Bununla birlikte, ürüne bağlı olarak uzun süreli kullanımdan kaçınmanız gerekebilir.

Kortikosteroidler iltihap ve bağışıklık yanıtlarını bastırarak yardımcı olabilir. Steroid burun spreyleri, alerji semptomlarını yönetmek için uzun vadeli, yararlı bir yol olarak sıklıkla önerilmektedir.



Ayrıca immunoterapi,akapuntur,bal gibi doğal besinler ve probiyotikler tedaviye yardımcı olabilir.