Anemi Nedir? Çeşitleri ve Sebepleri Nelerdir? Tedavisi Nasıl Yapılır?

Anemi Nedir?

Anemi, eritrosit yapımının doğal olarak hemoglobinin çeşitli nedenlerle yapılamaması, kısmi yapılması, defektif yapılması veya baskılanması ile karakterize bir hastalıktır.Kandaki hemoglobinin erişkin erkekte 13.5 g/dl'nin, erişkin kadında 11.5 g/dl'nin altına inmesi ve öyle kalması durumunda anemiden söz edilebilir.Anemide hemoglobin miktarındaki azalma zaten eritrosit miktarındaki azalmayı beraberinde götürür.Ancak bazı anemi tiplerinde hemoglobin miktarı azaldığı halde bile eritrosit miktarında düşüş görülmez hatta artış bile meydana gelebilir.

Aneminin tespitinde dış faktörler göz önüne alınmalıdır.Plazma hacminde meydana gelen değişimler rölatif olarak eritrosit oranını değiştireceği için anemiyi maskeleyebilir veya yanlış bir şekilde var olarak gösterebilir.Örneğin ağır kusma, ishal gibi vücuttan su kaybedilmesi(dehidratasyon) durumunda plazma hacminde meydana gelen azalma eritrosit oranının yükselmesine sebep olduğu için anemi durumunu maskeleyebilir veya gebelik gibi plazma hacmini arttıran durumlarda eritrosit oranı azalacağı için kişi anemi olmadığı halde anemi olarak görülebilir.Akut(ani) kan kayıplarında ise direk anemi sebebi olduğu için hemoglobin düşüklüğü saptanması gerekirken plazma hacmi de aynı oranda azaldığı için ilk zamanlar kişide anemi gözükmez ancak plazma hacmi yerine gelmeye başladıkça kişide anemi bulguları gözükmeye başlar.

Anemi Belirtileri

Aneminin belitileri kişiye ve aneminin türüne göre değişiklik göstermektedir.Ayrıca aneminin oluş hızına,yaşa ve kişinin kardiyovasküler durumuna da bağlıdır.Ani ve büyük kan kayıplarında ortaya çıkan belirtiler daha ağır olurken, yavaş gelişen anemilerde ise kişinin vücudu zamanla bu duruma uyum sağladığı için bulgular daha hafiftir.Genel olarak görülen belirtiler ise şu şekildedir:

1-)Halsizlik,yorgunluk,çabuk yorulma,kırıklık,dermansızlık

2-)Efor sarfettikçe görülen nefes darlığı

3-)Normalde de görülebilen nefes darlığı

4-)Hava açlığı hissi

5-)Çarpıntı

6-)Göğüs Ağrısı

7-)Konjestif Kalp Yetmezliği

8-)Aterosklerotik Kalp Yetmezliği Bulguları

9-)Topallama ve alt ekstremitelerde yara oluşumu

10-)Baş Ağrısı, Baş Dönmesi ve Kulak Çınlaması

11-)Çok Uyuma

12-)Konsantrasyonda Azalma

13-)Saç Dökülmesi

14-)Tırnak Kırılması ve Düzleşmesi

15-)Denge Kusurları

16-)El ve Ayaklarda Uyuşma,Karıncalanma

17-)Sarılık ve İdrar Renginde Değişme

18-)Deri,Avuç İçi,Ağız İçi Gibi Bölgelerde Solukluk

Anemi Çeşitleri

Anemi Çeşitleri

Aneminin özelliğine göre birçok sınıflandırması mevcuttur.Anemi, morfolojik olarak(eritrosit hacmine göre) 3 kısımda incelenir:

1-)Normositik Anemi

Normositik anemilerde ortalama eritrosit hacmi normal düzeydedir.Normositik anemi sebepleri ise şunlardır:

a-)Akut kanama durumu

b-)Thalasemi hariç hemolitik anemiler

c-)Aplastik anemi

d-)Kemik iliğini tutan hastalıklar

e-)Endokrin hastalıklar

f-)Böbrek ve karaciğer yetmezliği

2-)Mikrositik Anemi

Mikrositik anemilerde ortalama eritrosit hacmi azalmıştır.Genellikle mikrositik anemili hastalarda eritrosit renginde de değişiklik meydana gelir.Sebepleri ise şunlardır:

a-)Demir eksikliğine bağlı anemiler

b-)Thalesemiler

c-)Sideroblastik anemiler

d-)Kurşun zehirlenmesi

e-)Duruma göre kronik hastalıklara bağlı anemiler

3-)Makrositik Anemi

Makrositik anemilerde ortalama eritrosit hacmi artmıştır.Makrositik anemiler megaloblastik anemiler ve non-megaloblastik makrositik anemiler olmak üzere ikiye ayrılır:

A-)Megaloblastik Anemiler

Bu anemilerde kemik iliği megaloblastik özellik gösterir. Çevresel kanda görülen makrosit eritrositlerin çoğu ovaldir.(ovalomakrositoz)

Megaloblastik Anemi Nedenleri:

a-)B12 vitamini eksikliğine bağlı anemiler

b-)Folik asit eksikliğine bağlı anemiler

2. Nonmegaloblastik Makrositik Anemiler

Bu tip anemilerde kemik iliğinde normoblastik tipte bir eritropoez vardır. Çevresel kanda görülen makrositler yuvarlaktır. Nonmegaloblastik makrositik anemiye yol açan hastalıklar çoğu kez normositik, bazen de makrositik anemiye neden olurlar.


Nonmegaloblastik Makrositik Anemi Nedenleri:

a-)Akut kanama anemisi

b-)Hemolitik anemiler

c-)Lösemiler, özelikle akut lösemiler

d-)Karaciğer hastalığı

e-)Aplastik anemi

f-)Alkol kullanımı

g-)Hipotiroidi

Aneminin Sebepleri

1-)Kan Kaybı

a-)Akut kanama anemisi

2-)Eritrosit Yapımında Azalma

a-)Hemoglobin sentezi eksiklğine bağlı eritosit yapımında azalma

b-)DNA sentezindeki bozukluklar(Megaloblastik anemiler)

c-)Eritroit kök hücrede bozukluk

3-)Eritrosit Yıkımında Artma(Hemolitik Anemiler)

Anemili Hastaya Yaklaşım

Anemi olduğu düşünülen bir hastaya 3 aşamalı olarak yaklaşmak gerekir.

1-)Öncelikle hemoglobin sayısına ve hematokrit değerine bakılarak hastanın anemik olup olmadığına karar verilmelidir.

2-)Hastada anemi varsa ortalama eritrosit hacmine bakarak ve eritrosit morfolojisini inceleyerek aneminin morfolojik tipi saptanır.

3-)Hastanın öyküsünün incelenmesi ve bulgularla genelde anemi tanısı doğru koyulur.Ama bu tanının laboratuvar testleriyle doğrulanması gerekir.

Anemi Tedavisi

Aneminin tedavisindeki ana amaç hemoglobin düzeyini ve indexlerini normalleştirmek ve demir depolarını yerine koymaktır.Ayrıca altta yatan bir sebep veya eksiklik varsa bunun düzeltilmesidir.

1-)Kişiye oral demir tedavisi uygulanabilir.Ama verilen demire hastanın tahamülsüzlük geliştirebileceği unutulmamalıdır.Bu yüzden düşük dozlarda verilmeye başlanmalıdır.

2-)Eğer akut bir kayıp varsa ve klinik durum gerektirirse direk kan transfüzyonu yapılabilir.

3-)Aneminin altında sepelere uygun ilaçlar verilebilir.Örneğin altta bir enfeksiyon yatıyorsa antibiyotik verilebilir.Otoimmun bir sorun varsa bağışıklık sistemini baskılayacak ilaçlar verilebilir.Aşırı adet kanaması olan kadınlara bazı hormon takviyeleri yapılabilir.

4-)Kemik iliğindeki bir sorundan dolayı kan hücreleri hiç üretilemiyorsa yani kişide aplastik anemi varsa kemik iliği nakli yapılabilir.

5-)Aşırı bir kanama varsa cerrahi müdahale yapılabilir.

6-)B12 ve folik asit gibi vitamin eksikliklerine bağlı bir anemi varsa bunların takviyesi yapılır.