Beyin Lobları ve Görevleri
 |
| Gerçek Beyin ve Lopları |
Bu makalede beyin lobları ve görevleri anlatılacaktır.
Beyin Lobları Arasındaki İlişki
Beynin lobları birbirinden kemikler veya diğer engellerle ayrılmazlar ve bilgiyi işlemek ve sentezlemek için sürekli birbirleriyle etkileşime girmelidirler. Lobların tümü ya fiziksel olarak birbirine bağlanır ya da sinir sinyalleri ile bağlanırlar ve araştırmacılar bazen bir lobun başladığı ve diğerinin sona erdiği kesin noktayı tartışıp keşfetmeye çalışırlar.
Serebral Korteks (Beyin Korteksi)
Serebral korteks beynin kabuk kısmını oluşturur.Serebral korteks beynin dört lobunun en dış bölümdür. İnsanı eşsiz kılmak için işlev gören beynin bir parçasıdır. Daha yüksek düşünce, dil ve insan bilincinin yanı sıra düşünebilme, akıl ve hayal etme kabiliyetlerinin tümü serebral korteks sayesinde ortaya çıkmaktadır.
Beynin lobları nelerdir ve görevleri nedir?
Beynin toplamda işlevsel 5 lobu vardır.Bunlar:
Frontal Lob
Paryetal Lob
Oksipital Lob
Temporal Lob
İnsula
Frontal Lob:
Frontal lop,cerebrumun önünde ve altında bulunan bir loptur.Çalışan hafızayı oluşturur.En genelleme ile frontal korteks; içinde yaşadığımız gerçek dünyada bizim kompleks ve dinamik hayatımızı yönlendirme kapasitesi sağlar.
Prefrontal korteksin gelişimi yavaştır, beynin tam gelişimini sağlayan (erken) en son kısmıdır (yapısal olarak myelinasyon tamamlanır ve sinyal iletimi hızlanır).Bu kısım tamamen olgunlaştığında geçmiş deneyimlerin, geçmiş bilgilerin gelecek davranışlara yön vermesinde kritik rol oynar.Lobus frontalisteki kortikal sahalar şu şekildedir:
Area precentralis (4. saha):Diğer adı primer motor bölgesidir.Ayrıca Brodmann'ın 4.sahası olarak tanımlanmıştır.Bu bölge vücudun çeşitli bölgelerine haraket yaptıran impulslar(sinyaller)üretir.Bu bölgeye sekonder motor saha,sensitif saha,talamus gibi bölümlerden afferent lifler gelir.Bu bölge haraketin nasıl yapılacagını planlamaz.Sadece gelen sinyale göre onu gerçekleştirmek üzere sinyal gönderir.Ancak planlanan programda bilinçli bir değişiklik yapılırsa devreye girebilir.
Suplamenter motor saha:Uyarılması sonucunda karşı taraf ekstremitesi hareket eder.Hareket için biraz daha fazla uyarılması gerekir.Devre dışı bırakılmasında kalıcı bir hareket kaybı görülmez.
Frontal göz sahası:Elektrik uyarısıyla gözler genellikle birbirinden uzaklaşacak şekilde hareket eder.Görme duyusuna bağlı olmaksızın, gözlerin istemli hareketlerini kontrol eder.Kortikal görme merkezine assosiasyon lifleriyle bağlanır.Lezyonlarında göz lezyon tarafına bakar,karşı tarafa bakılamaz.
Motor konuşma merkezi (Broca) (44. ve 45. sahalar):Sağ elini kullananlarda sol hemisferde, sol elini kullananlarda ise sağ hemisferde dominanttır.Dominant taraf harabiyetinde konuşma fonksiyonu durur.Primer motor saha ile bağlantılı: larynx, ağız, dil, yumuşak damak ve solunum kaslarına uygun impulslar göndererek kelimelerin şekillenmesinde rol oynar.
Prefrontal korteks (9,10,11 ve 12. sahalar):Beyin korteksinin diğer bölümleri,thalamus, hypothalamus ve corpus striatum ile bağlantılıdır.Kişilik ve davranışlarla ilgili merkezler içerir.Kişilerin duyarlılığını tayin eder ve karar verme üzerinde etkilidir.
Paryetal Lob:
Primer somestetik saha (primer sensitif saha) (3., l. ve 2. sahalar):Vücudun her bölgesinden toplanan bilgiler bu loba gelir.Vücudun bir yarısının duyuları karşı tarafın primer somestetik sahasına gider.Sonlanma yerinin genişliği fonksiyonel önemleriyle ilgili olarak büyümektedir.Çok büyük olan el ve başı aşağıda, küçük olan gövdesi yukarıda ve alt tarafı da (anal ve genital bölge de dahil olmak üzere) lobulus paracentralis'in arka bölümünde acayip bir insana benzeyen sahaya projekte olur.Bunların ışığında oluşan garip insan modeline "Sensory Homunculus" adı verilir.Sekonder somestetik (sensitif) saha:Bu bölgeye de toplanan duyular gelmektedir.Yüz ön kısmına, bacak ise arka kısmına projekte olur.Gövde her iki tarafa projekte olur.
Somestetik assosiasyon sahası (5. ve 7. sahalar):Ana fonksiyonu aldığı çok çeşitli duyuları analiz ve entegre etmektir.Primer merkeze gelen tüm somatik duyular buraya da gelir.Örneğin görmeksizin parmaklar yardımıyla demir bir paranın tanınması bu sahanın yardımıyla mümkün olur.
Kortikal okuma merkezi:Gyrus angulariste bulunan okumaya yardımcı olan bölgedir.
Lobus Occipitalis:
Primer görme merkezi (17. saha):Göz tarafından algılanan görüntüler sinirlerde sinyal haline dönüştürülerek primer görme merkezine gönderilir.Aynı taraf retinası'nın temporal ve karşı
tarafın da nazal yarısından lifler alır.Retina'nın ışığı en iyi alan yerleri (macula lutea ve yakınları) en arka bölüme projekte olur.
Sekonder görme merkezi (18. ve 19. sahalar):Esas görevi, primer görme merkezinden aldığı duyuları muhafaza ederek daha sonra tanımaktır (görme hafıza merkezi).Uyarılması halinde gözü özellikle karşı tarafa çevirir.Bir cismi gözle takip ederken oluşan gözün refleks hareketlerini idare ettiği kabul edilir.Objelerin şekillerini analiz eder.Aynı renklerin değişik tonlarının ayırt edilmesini sağlar.
Lobus Temporalis:
Primer işitme merkezi (41. ve 42. sahalar):Kulaktan gelen sesler bu bölgeye iletilir.Tek taraflı harabiyetinde karşı tarafta daha fazla olmak üzere, her iki taraf kulakta işitme kaybı görülür.
Sekonder işitme merkezi (22. saha):Primer işitme merkezinin arkasındadır.İşitilen sesin veya kelimenin daha önce öğrenilmiş anlamını muhafaza eder.
Sekonder konuşma merkezi (Wernicke sahası ):Sol hemisferde dominanttır. Fasciculus arcuatus aracılığı ile Broca (kortikal motor konuşma merkezi) sahasına bağlıdır.Kortikal görme ve işitme merkezinden duyu impulsu alır.Esas fonksiyonu; okunan ve konuşulan şeylerin anlamını vermektir.
Hipotalamus
Hipotalamus, hipofiz bezinin yakınında beynin tabanı boyunca uzanan bir çekirdek grubudur. Hipotalamus, beynin diğer birçok bölgesi ile birleşir ve açlık, susuzluk, duygular, vücut ısısı düzenlemesi ve sirkadiyen ritimleri kontrol etmekten sorumludur. Hipotalamus ayrıca hipofiz bezini hormon salgılayarak kontrol eder, bu da hipotalamusa birçok vücut fonksiyonu üzerinde büyük bir kontrol sağlar.
Limbik Sistem
Limbik sistemi oluşturan yapıların tamamen ne oldukları anlaşılamamıştır.Ancak ana bölgelerden dördü aşağıdakiler gibidir:
Amigdala
Hipokampus
Limbik korteks bölgeleri
Septal alan
Bu yapılar limbik sistem ile hipotalamus, talamus ve serebral korteks arasındaki bağlantıyı oluşturur. Hipokampus hafıza ve öğrenme açısından önemlidir, limbik sistem ise duygusal tepkilerin kontrolünde merkezi bir rol oynar.
 |
| Duyma,görme,konuşma ve düşünme durumlarında beynin çalıştığı bölümler |
Yorumlar
Yorum Gönder